O mapie

ASUS Xonar Essence ST to obecnie flagowa karta dźwiękowa firmy ASUS i jedyne rozwiązanie wśród wewnętrznych kart dźwiękowych PCI na PCM1792A. Jak dotąd nie ma takiego DAC-a nie tylko wśród masowo produkowanych kart audiofilskich, ale także wśród profesjonalnych. ST i STX można uznać za pierwsze karty, które pod względem zastosowanych komponentów wyprzedzają wszystkie karty dźwiękowe. Dodatkowo istnieje możliwość zmiany Opusów bez lutowania, co daje audiofilom możliwość znalezienia odpowiedniego odcienia dźwięku. Podstawowa wersja to karta stereofoniczna, z dwoma wyjściami RCA, połączonym wejściem liniowym i mikrofonowym oraz osobnym wyjściem słuchawkowym. Stosowane są wysokiej jakości komponenty.

Koszt karty nie jest wygórowany, co wynika z wypuszczenia tych kart na rynek masowy, gdzie producent doskonale zdaje sobie sprawę, że cena 200$ dla masowego nabywcy jest górnym pułapem. Dlatego wyzwaniem dla sprzedawcy jest sprawienie, aby jego produkt był lepszy od konkurencji, w oparciu o inteligentne obwody, wysokiej jakości komponenty i oczekiwania klienta. Dzięki współpracy ASUSa z projektem RMAA, możemy spodziewać się, że nie znajdziemy tu żadnych niedociągnięć technicznych.

Asus Xonar Essence STX (po lewej) i Asus Xonar Essence ST (po prawej)

Linia Xonar Essence składa się z dwóch kart, ST i STX. Pomimo podstawowej różnicy w PCIe 1x dla STX i PCI dla ST, jest więcej różnic pomiędzy tymi kartami. STX był pierwszą kartą, ST pojawił się później i jest ulepszoną wersją. Istnieje możliwość podłączenia karty rozszerzeń do ST w celu uzyskania wyjścia wielokanałowego.

Akcesoria

Pakiet Asus Xonar Essence ST

• Kabel adaptera RCA do 3,5 mm mini-Jack
• Adapter 6,3 mm do 3,5 mm
• Adapter optyczny S/PDIF TOSLINK
• Płyta CD kierowcy
• Skrócona instrukcja obsługi
• Raport z testu Audio Precision SYS-2722
• Dwa plakaty (nie tyle dla użytkownika, co na wystawę sklepową; użytkownik mógł skorzystać z naklejki-logo-naklejki)

Wygląd

Wygląd Asus Xonar Essence ST

Obudowa ochronna jest przydatna, ale w większości przypadków pełni rolę dekoracyjną, ponieważ karty dźwiękowe otrzymują większość swoich szumów z pętli masy zasilacza i płyty głównej. Obudowa nie poprawia również wymiany ciepła, co czyni jej zastosowanie nieco wątpliwym.

Widok złącza Asus Xonar Essence ST

Z przodu są dwa złącza RCA - wyjście stereo, wyjście słuchawkowe przez jacka 6,5 mm, kombinowane wejście liniowe z wejściem mikrofonowym 6,5 mm oraz kombinowane wyjście S/PDIF przez RCA połączone z optycznym.

Widok z boku Asus Xonar Essence ST

Z boku znajduje się złącze dla wejścia i wyjścia analogowego do obudowy komputera. Wyjście słuchawkowe i wyjście liniowe są połączone. Obok niego znajduje się dodatkowe wejście analogowe.

Widok z tyłu Asus Xonar Essence ST

Z tyłu znajduje się dodatkowe złącze S/PDIF Out oraz wielopinowe wyjście do podłączenia wielokanałowej karty rozszerzeń. Taka karta rozszerzeń znajduje się w zestawie z Asusem Xonar HDAV 1.3 deluxe. Karta rozszerzeń nie jest dostępna oddzielnie (w momencie pisania tego tekstu).

Dodatkowo karta wymaga osobnego zasilacza poprzez złącze molex. Podobno przez to złącze zasilana jest część analogowa karty, dlatego dobrze sprawdziłby się filtr pasywny w postaci pierścienia ferrytowego na kablu zasilającym z zasilacza. Entuzjaści mogą zastosować oddzielne zasilanie, przynajmniej z akumulatorów.

Użyte komponenty

Widok kontrolera ASUS AV100

Główny kontroler C-Media Oxygen 8787 jest oznaczony jako ASUS AV100. Kontroler zastępuje rodzinę kontrolerów ENVY24 firmy VIA. Oxygen 8787 jest wygodny dla producentów, ponieważ posiada już gotowy schemat referencyjny dla karty i sterowników. Ponadto, VIA nie posiada sterownika z obsługą ASIO, podczas gdy C-Media posiada, a deweloper musi jedynie zmienić skórkę panelu sterowania. Karty Asusa różnią się od konstrukcji referencyjnej i sterownik C-Media nie da pełnej funkcjonalności - przełączanie wyjścia sygnału na wyjście liniowe/słuchawkowe/panel przedni, regulacja wzmocnienia dla wyjścia słuchawkowego, tryb GS.

Oznaczenie jako "ASUS AVxxx" jest prawdopodobnie zrobione z dwóch powodów.

• Produkt z "autorskim" chipem wskazuje na technologiczną siłę marki i wygląda na ważniejszy w oczach kupującego.
• C-Media ugruntowała swoją pozycję na rynku jako producent najbardziej budżetowych rozwiązań o niskiej jakości, co również może podważać zaufanie klientów, którzy chcą kupić produkt wysokiej jakości.

Najbardziej udanym kontrolerem jest obecnie kontroler firmy Creative - X-Fi DSP, jednak z powodu unikalnej polityki Creative w stosunku do swoich chipów, producenci zewnętrzni wybierają pomiędzy C-Media i VIA. W efekcie produkty mogą okazać się udane do zastosowań audiofilskich, ale słabe do zadań gamingowych. C-Media jest szczególnie atrakcyjny, ponieważ jest kluczowym identyfikatorem na poziomie sprzętowym, umożliwiającym wykorzystanie algorytmów DDL. DDL pozwala na wyprowadzenie wielokanałowego strumienia audio przez SPDIF, co jest szczególnie doceniane przez graczy korzystających z wielokanałowego Hi-Fi z amplitunerem. Jeden kabel cyfrowy w porównaniu z wieloma kablami analogowymi to mocny argument. Minusem jest jednak to, że sygnał cyfrowy traci nieco na jakości, ponieważ jest kompresowany, jak mp3, ze stratami.

PCM1792A na Asus Xonar Essence ST

PCM1792a jest używany jako DAC.

Specyfikacja PCM1792a 9 V rms, Mono, 44,1kHz 4,5 V rms, Stereo, 44,1kHz 2 V rms, Stereo, 44,1kHz CGI+szum: 0,0004 % 0,0004 % 0,0004 % 0,0004 % Zakres dynamiki, sygnał/szum: 132dB 129dB 127dB Tłumienie pasma: -130dB -130dB

Dane dotyczące wydajności są imponujące, z niskim poziomem szumów, niskimi zniekształceniami i wysoce efektywnym tłumieniem aliasingu. Parametry te są wyższe niż w przypadku popularnych kart opartych na układzie CS4398 (E-MU1212m, X-Fi Elite Pro, Asus Xonar DX). Jednak, aby wykorzystać potencjał tego DAC-a, należy również wykonać wysokiej jakości wrapping. Zdarza się, że zastosowanie najnowszych komponentów wysokiej klasy nie daje pożądanego rezultatu, dźwięk nie jest wysokiej jakości, a parametry techniczne są dalekie od paszportu, w przeciwieństwie do rozwiązań opartych na "starych komponentach". Głównym powodem tego jest brak doświadczenia z tymi komponentami i nieznane pułapki, które można napotkać podczas korzystania ze "starych" komponentów, a najbardziej skuteczne schematy są już znane.

NJM2114 i LM4562 w Asus Xonar Essence ST

Wersja fabryczna wykorzystuje op-ampy NJM2114 i LM4562 dla wyjścia liniowego. Op-ampy mogą być zmieniane bez lutowania, co pozwala na dostosowanie brzmienia do własnych upodobań. Jednak brzmienie różnych DT subiektywnie nie różni się zbytnio, więc ich wymiana to tylko zmiana barwy dźwięku. Wymienne op-ampy zaczynają być modne w kartach dźwiękowych, a podobnego rozwiązania można się wkrótce spodziewać nawet od Creative, firmy chronicznie pozostającej w tyle za konkurencją w dziedzinie audiofilskich dodatków. W rzeczywistości, to właśnie ten rodzaj powolności daje konkurentom szansę na wydanie czegoś wartościowego wcześnie i zdobycie udziału w rynku. Tutaj wśród audiofilskich rozwiązań dla kart wewnętrznych są karty firmy ASUS oraz seria HD2 firmy Audiotrak. Jest też producent AUZEN, ale jego rozwiązania nie trafiają na nasz rynek.

TPA6120A2 na Asus Xonar Essence ST

Jako wzmacniacz słuchawkowy zastosowano układ TPA6120A2 firmy Texas Instruments. Wzmacniacz odnosi się do rozwiązania wysokiej jakości, które może konkurować z układami dyskretnymi.

NJM5532 i CS5321 na Asus Xonar Essence ST

Tor zapisu składa się z przetwornika ADC CS5381 oraz przetwornika NJM5532 DTU.

CS5381 Arkusz danych wydajnościowych CGI+szum: 0,0003% Zakres dynamiki, sygnał do szumu: 120dB

Charakterystyka ADC jest nieco gorsza od ADC AK5394a stosowanego w kartach E-MU serii m, ESI Waveterminal 192X, LynxTWO. Ale jednocześnie jest ona wyższa niż w takich kartach jak ESI Juli@, M-Audio Audiophile 192, Infrasonic Quartet itp. Karta nie jest pozycjonowana jako profesjonalna lub dla muzyków, niemniej do domowego nagrywania jakość wejścia liniowego jest bardzo wysoka i nadaje się do digitalizacji zewnętrznych źródeł. Audiofile mogą bezpiecznie digitalizować płyty winylowe. Swoją drogą, nie jest rzadkością, że entuzjaści biorą winyl, digitalizują go w "dobrej jakości 24/96" przez szczerze mówiąc mierny przetwornik ADC, a następnie przesyłają digitalizację we flac'u i narzekają na "słabą jakość dźwięku cyfrowego".

Panel sterowania

Producenci masowo wytwarzanych produktów do użytku domowego mają swój własny pogląd na to, co jest wygodne, a co nie. W sumie widać, że jest wielka chęć stworzenia czegoś efektownego, kolorowego i zrozumiałego dla każdego kucharza. Ale, niestety, bez poważnych badań, wyniki nie są imponujące. Dobre wyniki są widoczne w przypadku map profesjonalnych, gdzie większy nacisk kładzie się na praktyczną wygodę, natomiast w przypadku map domowych większy nacisk kładzie się na kolorystykę i skojarzenia z zewnętrznym urządzeniem codziennego użytku. Na przykład Creative ma skojarzenia z domowym odbiornikiem (tryb entertaiment), ustawieniami gier (tryb Game) i zewnętrzną konsolą mikserską (tryb Creation). ASUS kojarzy się z samochodowym zestawem stereo i/lub przenośnym odtwarzaczem. Takie podejście jest łatwe do uchwycenia na pierwszy rzut oka, ale później staje się nieco mniej wygodne.

Panel sterowania Asus Xonar Essence ST

W przeciwieństwie do kart dźwiękowych Creative, ASUS Xonar Essence ST ma mniej zagmatwany panel sterowania i jest łatwiejszy w obsłudze.

Wyjściem z karty analogowej są wyjścia słuchawkowe, liniowe lub wyjścia na panelu przednim. Jest to przełączane przez użytkownika w menu rozwijanym Analogue Output (Wyjście analogowe).

Do dyspozycji użytkownika są już przygotowane presety, wśród których chcielibyśmy wyróżnić presety Hi-Fi i Game+GX. Tryb Hi-Fi wyłącza wszystkie możliwe efekty, umożliwiając wyjście nieprzetworzonego strumienia audio.

Ustawienia wstępne karty

Tryb gry aktywuje efekty Dolby, w przeciwieństwie do efektów oprogramowania DirectX/OpenAL. Tryb GX pozwala na korzystanie z najwyższych wersji ustawień EAX.

Dla wyjścia słuchawkowego można wybrać wzmocnienie, warunkowo ciche dla słuchawek niskoimpedancyjnych, maksymalne dla słuchawek wysokoimpedancyjnych. W rzeczywistości, wybór wzmocnienia powinien być oparty na czułości słuchawek, aby uzyskać komfortowy poziom głośności.

Przy korzystaniu z EQ warto zwrócić uwagę na funkcję wbudowanego limitera, jeśli przekroczymy poziom, to zamiast przeciążenia z charakterystycznym zachrypniętym dźwiękiem, limiter uruchomi się i czasowo zmniejszy głośność. Z jednej strony to dobrze, ale z drugiej strony może to nie być oczywiste dla użytkownika, co sprawia, że dźwięk nie jest wysokiej jakości.

Gry

W grach, algorytmy Dolby nie mogą w pełni konkurować z algorytmami Crative, choć niektórzy mogą preferować algorytmy Dolby.

Dzięki niezbyt dobrej polityce promocyjnej firmy Creative, wiele osób ma błędne wyobrażenie o tym, od czego i w jaki sposób zależy jakość dźwięku w grach. Najbardziej zagorzali przeciwnicy Creative postrzegają firmę jako "zabójcę Vortexu", jego bezpośredniego konkurenta. Ich zdaniem tylko Vortex produkował świetny wirtualny dźwięk, a "zła i nikczemna" firma Creative wykupiła ich i zniszczyła całą ich pracę. Po tym jak Creative pozbył się drugiego konkurenta, Sensaura, co spowodowało, że wielu producentów kart konsumenckich przestawiło się na algorytmy Q-Sound (w obecnych kartach konsumenckich Audiotrak) lub Dolby (w kartach Asus). W rzeczywistości Creative kupił Aureal (producenta Vortexa) po ich bankructwie i zaimplementował ich know-how w EAX3/4. Można by pomyśleć, że to, co zrobił Sensaura, zostało uwzględnione w algorytmach EAX5, ale tak nie było. Algorytmy dźwięku przestrzennego były i są mocną stroną Sensaura, a linia X-Fi aktualizowała algorytmy efektów niezależnie od wersji EAX. W rzeczywistości, w grach z dźwiękiem przestrzennym bez obsługi EAX, karty X-Fi zyskują przewagę. Jedną z takich gier jest na przykład Olivion. EAX to przede wszystkim ilość efektów, które można wykorzystać w dźwięku, a jakość będzie zależała od algorytmów. Przyjrzyjmy się podstawowym algorytmom.

Resampler

Nie zależy to od wersji czy obecności EAX. Próbki odtwarzane w grze mają różną częstotliwość próbkowania i nie zawsze jest to ta sama częstotliwość, z jaką sygnał jest wysyłany do użytkownika. Ponieważ na każdą próbkę nakładane są inne filtry, algorytm SRC (Sample Rate Converter) przechodzi przez każdą z nich. Jeśli chodzi o SRC, to im lepiej działa, tym więcej środków potrzebuje. Jeśli zastosujemy analogię do kart graficznych, to jest to jakość filtrowania antyaliasingowego. Liderem nie jest tu oprogramowanie, ale rozwiązania sprzętowe. Jedynie karty X-Fi firmy Creative oparte na procesorach DSP mają dziś algorytm jakościowy. To co zajmuje tylko 1% dla X-Fi, Foobar2000 z jakością SRC przy podobnej jakości to 8% CPU (Intel IV 2.8/800 Prescot CPU). Kiedy gra ma ponad 128 strumieni audio, łatwo się domyślić, że zastosowanie wysokiej jakości programowych algorytmów SRC jest nierealne. W jakości dźwięku SRC odpowiada za szczegółowość i zrozumiałość, a także za brak szumów, tworzących atmosferę "szorstkiego, syntetycznego brzmienia".

Reverb

Pogłos jest odpowiedzialny za naturalne brzmienie atmosfery. Wersja EAX decyduje o różnorodności wariacji otoczenia i nie tylko. Najnowsze wersje EAX uwzględniają przenikalność akustyczną ścian, płynne przejścia między pomieszczeniami itp. Jeśli wszystko jest równe, karta z lepszymi algorytmami będzie brzmiała najbardziej naturalnie w obsłudze danej wersji EAX. X-Fi wykorzystuje algorytmy z profesjonalnych kart E-MU i to znowu kosztem swoich zasobów sprzętowych DSP. Asus wykorzystuje algorytmy Dolby, pochodzące nie z dziedziny dźwięku profesjonalnego, ale z domowego audio. Różnica w brzmieniu zależy tylko od użytych presetów, a jakość zależy również od mocy zasobów.

Źródło pozycjonowanie

Pozycjonowanie źródła zależy od filtrów stosowanych przez HRTF. Historia technologii Dolby to przede wszystkim czerpanie z kanałów 5.1, obszernego 2.0. W Creative jest to dzieło Aureala i Sensaura. Programowa implementacja Sensaura przez CPU cierpiała z powodu miernego SRC i miksowania, ale z X-Fi udało im się uwolnić cały potencjał. Jednocześnie należy zauważyć, że X-Fi jest implementacją programową, zasoby DSP praktycznie nie są do tego wykorzystywane.

Pomimo teoretycznej przewagi X-Fi, Asus nie jest tak zły, jak mogłoby się wydawać. Asus nie jest w stanie zapewnić poważnej konkurencji, ale z łatwością może konkurować z wbudowanym dźwiękiem.

EAX5

ASUS ogłosił wsparcie dla EAX5, jest to topowa obecnie wersja. Głównymi innowacjami w EAX5 jest obsługa 128 źródeł zamiast 64 oraz możliwość prowadzenia rozmów przez zestawy słuchawkowe, gdzie otoczenie i pozycjonowanie będą nakładane na głos. W grach zespołowych Skype jest oczywiście bardziej popularny.

Sprawozdanie RMAA

Urządzenie: ASUS Xonar Essence ST Audio (cmudaxp.sys)

Funkcje: DirectSound 2D Hardware: Tak DirectSound 3D Hardware: Tak EAX 1.0: Dostępny EAX 2.0: Dostępny EAX 3.0: Dostępny EAX 4.0: Dostępny EAX 5.0: Dostępny

Rates: dwMinSecondarySampleRate 100 dwMaxSecondarySampleRate 192000

Statystyki wolnych buforów: dwFreeHw3DAllBuffers 128 dwFreeHw3DStaticBuffers 128 dwFreeHw3DStreamingBuffers 128 dwFreeHwMixingAllBuffers 128 dwFreeHwMixingStaticBuffers 128 dwFreeHwMixingStreamingBuffers 128

Statystyki maksymalnych buforów: dwMaxHwMixingAllBuffers 129 dwMaxHwMixingStaticBuffers 129 dwMaxHwMixingStreamingBuffers 129 dwMaxHw3DAllBuffers 129 dwMaxHw3DStaticBuffers 129 dwMaxHw3DStreamingBuffers 129

Misc stats: dwFreeHwMemBytes 0 dwTotalHwMemBytes 0 dwMaxContigFreeHwMemBytes 0 dwUnlockTransferRateHwBuffers 0 dwPlayCpuOverheadSwBuffers 0

Raport pokazuje, że wszystkie wersje EAX są obsługiwane, ale kilka gier nie widzi powyżej EAX 2.

Częstotliwość pracy maszyny

Pod DirectSound i MME auto częstotliwość działa, ale jej wartość nie jest w żaden sposób pokazywana w panelu. Dla interfejsu ASIO i SPDIF nie ma automatycznej częstotliwości, częstotliwość musi być wybrana ręcznie.

Praca z ASIO, przydatność dla ProAudio

Karta posiada wysokiej jakości komponenty, zapewniające wysoką jakość odtwarzania i nagrywania. Nie jest to jednak wystarczające, aby karta stała się poważnym konkurentem dla kart profesjonalnych.

Aby produkt działał, musi być jak najwygodniejszy i w ASIO zapewniać niski poziom opóźnień. W tym przypadku opóźnienia są wysokie, a praca z zewnętrznymi narzędziami w czasie rzeczywistym nie wchodzi w rachubę.

Dla osób, które nie grają na instrumentach w czasie rzeczywistym, poziom opóźnienia nie jest krytyczny i można śmiało polecić tę kartę do użytku.

Diagnozowanie możliwości ASIO w RMAA PRO

Urządzenie: ASUS Xonar Essence ST ASIO

Cechy: Kanały wejściowe: 2 Kanały wyjściowe: 8 Latencja wejściowa: 1920 Latencja wyjściowa: 3840 Min. wielkość bufora: 4 Max. wielkość bufora: 57600 Preferowana wielkość bufora: 1920 Granularność: 64 ASIOOutputReady - obsługiwane Częstotliwość próbkowania: 8000 Hz - nie obsługiwane 11025 Hz - nie obsługiwane 16000 Hz - nie obsługiwane 22050 Hz - nie obsługiwane 32000 Hz - nie obsługiwane 44100 Hz - obsługiwane 48000 Hz - obsługiwane 88200 Hz - nie obsługiwane 96000 Hz - obsługiwane 176400 Hz - nie obsługiwane 192000 Hz - obsługiwane Kanały wejściowe: kanał: 0 (IN-00) - Int24LSB kanał: 1 (IN-01) - Int24LSB Kanały wyjściowe: kanał: 0 (L) - Int24LSB kanał: 1 (R) - Int24LSB kanał: 2 (Ls) - Int24LSB kanał: 3 (Rs) - Int24LSB kanał: 4 (C) - Int24LSB kanał: 5 (Sub) - Int24LSB kanał: 6 (Lb) - Int24LSB kanał: 7 (Rb) - Int24LSB

Dostępne kanały do odtwarzania w Ableton Live

Na wyjściu widać 8 kanałów zamiast normalnych dwóch. Wszystkie pary stereo kierują sygnał do pojedynczego wyjścia dwukanałowego. Gdy podłączona jest płytka-córka, prawdopodobnie będą one działać oddzielnie.

Odsłuch subiektywny Droga do testu wyjścia analogowego

Zastosowano wzmacniacze laboratoryjne oparte na układzie LM3886. Monitorami były kolumny na bazie Eton8-800/37HEX + Vifa XT25. Ten sam głośnik niskotonowy zastosowano w ADAMie S2.5A, a podobny wysokotonowy w satelitach BlueSky SAT 6.5 MK II. Dla tych, którzy stawiają na jakość = cenę, koszt podobnych monitorów pasywnych na podobnych podzespołach będzie oscylował w granicach 2000-2500$ za parę. Impedancja głośnika wynosi 6 ohm. Dodatkowo wykorzystano Microlab Pure 1 (w momencie aktywnej sprzedaży w cenie 700$).

Jakość wyjścia analogowego okazała się, jak można się było spodziewać, wysoka, taka sama jak w wersji STX. Dźwięk ma wysoki poziom szczegółowości, bez zniekształceń.

Dla tych, którzy lubią mierzyć wszystko ceną "gra jak odtwarzacz CD za xxx funtów" trudno jest wymienić cenę takiego transportu, bo trzeba go z takim transportem porównać. W każdym razie poziom jakości ST jest na takim poziomie, że ścieżka odtwarzania nie należy już do systemów budżetowych. Dla użytkowników budżetowych głośników aktywnych i zestawów Hi-Fi, ST nie jest wąskim gardłem.

Ścieżka testowa wyjścia słuchawkowego

Do testu wyjścia słuchawkowego ASUS Xonar ST:

• Sennheiser HD 650 - audiofilskie słuchawki o wysokiej impedancji, które można zaliczyć do standardowej klasyki.
• Sennheiser HD 800 - audiofilskie słuchawki o wysokiej impedancji, nowy model Sennheisera z najwyższej półki.
• Fostex T50-RP - słuchawki izodynamiczne są dość wymagające dla wzmacniacza ze względu na niską czułość.
• AKG 272 Studio - neutralnie brzmiące słuchawki studyjne, niska impedancja, średnia czułość.
• C.E.C. 53HP to słuchawki o niskiej impedancji i wysokiej czułości.
• Beyerdynamic DT 770 PRO - znane słuchawki z podkreślonym basem i wysokimi tonami.
• Grado PS 1000 - niskoimpedancyjne profesjonalne słuchawki Grado o wysokiej czułości.

Głośności nie brakowało we wszystkich modelach słuchawek, które wzięły udział w teście. Na jakość również nie można narzekać, szczegółowość jest na wysokim poziomie.

Potrzeba osobnego wzmacniacza dla każdego użytkownika będzie ustalana indywidualnie, ponieważ osobny wzmacniacz albo da użytkownikowi pożądane podbarwienie dźwięku, albo da pewien wzrost jakości. Wzmocnienie głośności nie jest w tym przypadku potrzebne.

Posiadacze budżetowych słuchawek nie muszą się martwić o osobny wzmacniacz, jeśli nie jest to kwestia podkolorowania dźwięku (co dotyczy przede wszystkim wzmacniaczy lampowych). Posiadacze high-endowych słuchawek, warunkowo od HD 650 (w naszym teście HD 800, PS 1000) powinni zdecydować o swoich priorytetach i wybrać osobny wzmacniacz. Nawet jeśli nie jest to do końca konieczne :) Tak czy inaczej, słuchawki w cenie powyżej 1000$ podłączone do karty dźwiękowej za 200$ bez osobnego wzmacniacza to niepoważna sprawa :). Wygodę zapewnia również osobny regulator głośności dla zewnętrznego wzmacniacza.

Oddzielnie chcę nadmienić, że TPA6120A2 to decyzja jakościowa i jeśli bierzemy alternatywę, to musi to być wzmacniacz tranzystorowy nie tylko na elementach dyskretnych (pojedynczych tranzystorach), ale na elementach selekcjonowanych. Jeżeli elementy nie są dobrane (tranzystory, rezystory, kondensatory), to praktycznie nie będzie żadnej korzyści z zastosowania zewnętrznego wzmacniacza.

Pomiary obiektywne

Obiektywne pomiary dla produktów wysokiej klasy pokazują osiągnięty potencjał. Parametry techniczne mają pośrednie znaczenie dla subiektywnej jakości dźwięku i wskazują przede wszystkim na obecność lub brak błędów.

ST i STX dostarczane są z raportem z pakietu pomiarowego Audio Precision, który pokazuje rekordowy wynik 124dB dla parametru sygnał/szum. Sam parametr nie odpowiada bezpośrednio za jakość dźwięku, ale pośrednio wskazuje na wykorzystany potencjał DAC-a.

Raport Audio Precision dla ST i STX jest taki sam, a dla STX jest on dostępny do pobrania ze strony ASUSa.

ASUS Xonar Essence ST został zmierzony przy użyciu profesjonalnego interfejsu E-MU 1616m PCI, który posiada wysoką specyfikację. Zakres dynamiki, sygnał do szumu w pętli natywnej wynosi 118dB. Dodatkowo, aby ograniczyć pętle mas pomiędzy urządzeniami, wyznaczono najlepszy punkt dla kabla łączącego uziemienia pomiędzy urządzeniami. W celu przetestowania wyjścia słuchawkowego, na zdjęciu widoczne jest przykręcane złącze.

Wspólna płaszczyzna pomiędzy ASUS Xonar Essence ST i E-MU1616m

Różnica w obiektywnym spektrum pomiarowym jest dość wyraźna.

Należy rozumieć, że wybór punktu uziemienia zależy od układu płyty głównej i gniazda, do którego podłączone jest urządzenie zewnętrzne. W testach, mniejszy szum pozwala lepiej dostrzec charakter zniekształceń karty.

ST i STX pokazują różne wartości dla częstotliwości 44.1 i 48kHz, co pośrednio pozwala zobaczyć różne poziomy jittera dla tych trybów. Im wyższy jitter, tym gorszy poziom szumów.

Asus Essence ST, STX -> E-MU 1616m PCI (24 bit) ST ST STX Częstotliwość próbkowania, kHz 44.1 48 44.1 48 Poziom hałasu, dB (A) 116.6 119.1 114.6 118.8

Zgodnie z wynikami możemy zauważyć, że ST pokazuje nieco lepszy wynik przy 48kHz, jednak różnica ta może wynikać z tego, że karty zostały zainstalowane w różnych slotach. Bardziej wymowna jest różnica dla 44.1kHz, gdzie ST zmienia się o 2,5dB, a STX o 4,2dB. Można więc stwierdzić, że ST ma niższy jitter, ale nie można mówić o znaczącej przewadze jednej karty nad drugą. Wyniki obu kart są dość wysokie.

Zniekształcenia są na bardzo niskim poziomie.

Wyjście słuchawkowe

Wykresy napięcia/mocy zostały wykonane przy poziomie wyjściowym -3dB. Jest to warunek konieczny, jeśli poziom głośności ustawiany jest przed DAC-iem, a nie przed wzmacniaczem. Z tego powodu, wykresy napięcia wyjściowego i mocy są nieco niższe niż byłyby, gdyby sygnał był przyłożony przy 0dB.

Pomiary wykonywane są przy obciążeniu rezystancyjnym. Rejestracja sygnału pod obciążeniem odbywa się poprzez E-MU1616m.

Wykres poziomu napięcia wyjściowego przy 1kHz bez zniekształceń ASUS Xonar Essence ST

Poziom napięcia wyjściowego jest dość wysoki. Zazwyczaj karty ze wzmacniaczem małej mocy mają napięcie wyjściowe mniejsze niż 1V przy niskiej impedancji i nie większe niż 2V przy wysokiej impedancji. Tutaj z kolei napięcie wyjściowe wynosi prawie 3 V dla niskiej impedancji obciążenia, a przy 100 omach napięcie wyjściowe osiąga 4,5 V.

ASUS Xonar Essence ST Wykres poziomu mocy wyjściowej bez zniekształceń 1kHz

Wyniki testu Obciążenie rezystancyjne, Ohm Poziom napięcia wyjściowego, V Poziom mocy wyjściowej, mW16 2,9 525,623 3,4 502,630 3,7 456,356 4,2 31597 4,5 208,7202 4,7 109,3237 4,7 93,2298 4,8 77,3609 4,8 37,81072 4,9 22,3

Można zauważyć, że moc wyjściowa jest dość wysoka. Ogólnie rzecz biorąc, dane dotyczące mocy są przydatne do porównania maksymalnej dopuszczalnej mocy dla słuchawek.

Sądząc po wykresach, końcówka mocy daje bardzo małe zniekształcenia. Harmoniczne wyższego rzędu są poniżej 120dB i zmniejszają swoją amplitudę wraz ze wzrostem rzędu. Widoczne szumy i zniekształcenia powyżej 6000Hz nie mają znaczenia dla wzmacniacza.

Przy maksymalnej mocy wyjściowej zniekształcenia są również niskie. Wzmacniacz dobrze radzi sobie z obciążeniami zarówno o wysokiej, jak i niskiej impedancji. Z technicznego punktu widzenia wzmacniacz jest tak bliski referencji, jak to tylko możliwe - z minimalnymi zniekształceniami.

Należy pamiętać, że specyfikacje techniczne jedynie pośrednio wskazują na możliwą subiektywną jakość dźwięku. Ponadto wiadomo, że każdy odcinek ścieżki ma różne rodzaje zniekształceń, które mogą wskazywać na niewłaściwy tryb pracy. Jeśli chodzi o właściwości techniczne urządzeń wysokiej jakości, ich wydajność musi mieścić się w określonych wartościach. Z tego powodu wybieranie tylko parametrów technicznych bez subiektywnego odsłuchu nie ma sensu. Parametry techniczne pozwalają jedynie na ocenę potencjału urządzenia.

Wynik końcowy

Karta jest wysokiej jakości, nowoczesnym rozwiązaniem. W chwili obecnej istnieje bardzo niewiele konkurencyjnych produktów. Szczególnie cieszy fakt, że karta dostępna jest w dwóch wersjach na PCI i PCI-e, obie są tej samej jakości, choć ST można rozbudować do wersji wielokanałowej.

Karta posiada dobrej jakości wyjście liniowe. Również dobrej jakości wzmacniacz słuchawkowy, gdzie zewnętrzny wzmacniacz jest potrzebny tylko w drogich modelach słuchawek. Dla audiofilów istnieje możliwość wymiany Op-Ampa bez lutowania. W sterownikach nie ma poważnych uchybień.