Chyba każdy z nas spotkał się z hasłem „multiroom”, ale dla wielu z nas pozostaje ono enigmatyczne. Chociaż może nie do końca, bo nawet dosłowne tłumaczenie (multi - wiele, room - pokój) wskazuje, że chodzi tutaj o systemy dźwiękowe do użytku w kilku pomieszczeniach, czyli inaczej – wielostrefowe.

A teraz zwizualizujmy sobie sprzęt nasz służący domowej rozrywce: odtwarzacze CD, BluRay i DVD, streamery i czytniki plików, tunery radiowe i TV-SAT, miniwieże, wzmacniacze, głośniki, subwoofery, itp. Jeśli chcecie ukryć większą część tego poza zasięgiem wzroku, najlepiej w osobnym pomieszczeniu i zapomnieć że istnieje, a jednocześnie mieć pełny dostęp do funkcjonalności – podświadomie marzycie o systemie multiroom. Że rano budzi Was ulubiona muzyka, która wypełnia przestrzeń w sypialni, a po wciśnięciu jednego przycisku gaśnie, a dokładniej – przenosi się z nami do łazienki. Ale to nie wszystko – w tym samym momencie druga połówka słucha radiowych wiadomości w jadalni przy śniadaniu, syn z przyjaciółmi zasiadają w sali kinowej do partii FPSa, a córka leżakuje się na tarasie, odpalając playlistę ze swoim imieniem z muzycznej biblioteki na dysku. Tak też w dzisiejszych czasach można odbierać dobry dźwięk. Same urządzenia są niewidoczne, dźwięk o wystarczającej jakości dobiega z głośników zamontowanych poza zasięgiem wzroku, a wszystkie funkcje dostępne są dla wszystkich domowników w tej samej chwili, dzięki zintegrowanemu systemu. Właśnie na tym polega idea multiroomu, która rozpoczęła się od systemów wielostrefowego nagłośnieniowych i rozwinęła najbardziej w Stanach Zjednoczonych, a dziś jest wygodnym uzupełnieniem inwestycji mieszkalnych na całym świecie.

Multiroom jest bardzo dogodnym rozwiązaniem dla miłośników designerskiego podejścia do wystroju wnętrz, minimalizmu formalnego oraz fanów „niewidzialnego sprzętu”. Jedyne widoczne urządzenia w systemach multiroom to zazwyczaj klawiatury sterujące, głośniki (jeśli są wmontowane na płasko w sufit lub ściany, potrafią być bardzo dyskretne) oraz piloty zdalnego sterowania. Te ostatnie coraz częściej przyjmują postać smartfonów lub tabletów z odpowiednimi aplikacjami umożliwiającymi pełną kontrolę nad funkcjami systemu.

Najlepszy moment na zaplanowanie systemu multiroom przypada na etap projektowania domu lub mieszkania, a najpóźniej jego budowy. Drugim dobrym momentem będzie generalny remont, albo prace modernizacyjne, związane z integracją ze wspomnianymi na wstępie systemami domowej rozrywki (stereo, kino domowe), a także z systemami automatyki domowej (alarm, interkom, oświetlenie, klimatyzacja, ogrzewanie, itp.)

Właśnie wtedy przyszły użytkownik musi zdefiniować swoje potrzeby, co pozwoli na prawidłowe zaprojektowanie całego systemu multiroom od podstaw, czyli od zaplanowania okablowania strukturalnego. W tym miejscu na pewno pojawi się pytanie o możliwość zastosowania rozwiązań bezprzewodowych. Są one wprawdzie wygodne, ale nie załatwiają wszystkiego. Do prowadzenia dźwięku w postaci sygnałów cyfrowych niskiej mocy lub głośnikowych o dużej mocy zawsze lepiej mieć do dyspozycji kable o najlepszej możliwej jakości, zwłaszcza jeśli transmisja odbywa się na dużą odległość. Właśnie w takich przypadkach okazuje się, że rozwiązania bezprzewodowe bywają stosunkowo zawodne. Jeśli natomiast odległości są małe (do 10 m), a przestrzeń nie będzie „zaśmiecona” sygnałami wi-fi oraz innymi zakłóceniami elektromagnetycznymi, można pomyśleć na poważnie o bezprzewodowej transmisji dźwięku.

Zasada działania systemów multiroom polega na niezależnym uruchomieniu i sterowaniu funkcjami dowolnej strefy w zaplanowanym obszarze systemie. Strefa może przyjmować postać jednego lub kilku połączonych ze sobą funkcjonalnie pomieszczeń. Może to być naprawdę dowolna lokalizacja, taka jak salon, kuchnia, łazienka, toaleta, a także ogród, basen, kort tenisowy, a nawet pole golfowe. Sercem systemu jest zbiór źródeł dźwięku, wzmacniaczy strefowych oraz akcesoriów takich jak dodatkowe transmitery i dekodery sygnałów, wzmacniacze mocy i pomocnicze urządzenia sterujące. Cały ten sprzęt jest zazwyczaj umieszczony w specjalnie do tego przygotowanym miejscu, a urządzenia są odpowiednio połączone i skonfigurowane ze sobą. Po stronie użytkownika system taki wygląda bardzo prosto: dostęp do funkcji odbywa się za pomocą dedykowanej klawiatury, tabletu lub smartfona z aplikacją, albo ewentualnie z pilota. Po włączeniu danej strefy i wybraniu pożądanego źródła dźwięku, w głośnikach tej strefy słyszymy odpowiadający dźwięk.

Systemy multiroom typu audio można także skonfigurować z wizją i kinem domowym, włączając do nich odbiornik TV lub projektor. Sterowanie obrazem oraz korzystanie z niezależnych źródeł w wielu strefach umożliwiają tzw. matryce video, czyli urządzenia służące do rozdzielania i przełączania sygnału video z wielu źródeł, zintegrowane z multiroomem dźwiękowym.

Wracając do etapu planowania, projekt musi być przemyślany i dokładnie skonsultowany z wykonawcą. Planowanie i projektowanie takiego systemu to jedna z najważniejszych czynności, gdyż źle zaprojektowana instalacja dla multiroom już od początku może znacznie ograniczyć funkcjonalność, a w drastycznych przypadkach nawet uniemożliwić poprawne użytkowanie systemu.

Przy projektowaniu takiej instalacji trzeba dopasować rodzaj głośników do pomieszczenia – czy mają być wbudowane w sufit, w ścianę, w obudowach, wodoodporne – oraz ich ilość i układ. Dobrze jest poznać wymagania i zwyczaje domowników, dzięki czemu można prawidłowo umiejscowić klawiatury sterujące systemem, a także zaplanować obszar działania oddzielnej sieci WiFi, w której działać będą osobne piloty sterujące.

Do przygotowania właściwego projektu nowoczesnego systemu multiroom potrzebna jest kompleksowa wiedza techniczna i produktowa. Zazwyczaj zdarza się tak, że dobry elektryk lub specjalista od systemów automatyki domowej zaprojektuje i wykona instalację w sposób błędny, a klientowi ciężko będzie określić założenia, jeśli tego typu wykonawca nie jest świadom istniejących na rynku rozwiązań i nie będzie w stanie ich zaproponować.

Nowoczesna technika to przede wszystkim wygoda użytkowania. Większość urządzeń multimedialnych używanych w domu sterowana jest z pilota, a coraz więcej z aplikacji na urządzenia mobilne, możliwych do darmowego pobrania. Na rynku są też profesjonalne systemy sterowania, umożliwiające programistom napisanie skryptów, dzięki którym oprócz dostępu do poszczególnych urządzeń, uruchamiamy całe procedury i zintegrowane funkcje. Np. gdy chcemy oglądnąć mecz z satelity na projektorze, uruchamia się sekwencja: „opuścić rolety, opuścić ekran, włączyć projektor, wybrać źródło wizji, włączyć amplituner kina domowego, wybrać źródło dźwięku, włączyć tuner satelitarny, wybrać kanał, zgasić światło”. Tylko że użytkownik do takiego cyklu potrzebuje jednego przycisku, reszta została wcześniej zaprogramowana. Działa to albo na zasadzie pilotów inteligentnych, które można „nauczyć” kodów z różnych urządzeń i spróbować zorganizowania całości w tzw. funkcję Makro, albo rozwiązań o wiele bardziej niezawodnych, gdzie sekwencje funkcji i komend zaprogramowane są przez specjalistę w tej dziedzinie. Te drugie dają pewniejszą kontrolę nad całym systemem audiowizualnym, rozrywką multimedialną, muzyką, a także możliwość zintegrowania systemu grającego z oświetleniem i automatyką domową. Do transmisji sygnałów sterowania zaprzęgnięta może być podczerwień (IR), fale radiowe (RF) oraz sieć WiFi.